Een tijdje geleden las ik in Metro een interview met een voorman van de organisatie die de nationale paaldanskampioenschappen organiseert. Ik ben zijn naam vergeten, maar wat mij is bijgebleven is dat hij het paaldansen als een bijzondere, en steeds populairdere vorm van dans beschouwde, die vergeleken moest worden met topsport.
Zou het? Eenmaal thuisgekomen googlelde ik met de vraag of het paaldansen al in een adem genoemd wordt met breakdance, streetdance, salsa, latin, capoeira, urban, ballroom en al die andere dansvormen die inmiddels bij de dansfamilie horen.
Niet dus. De site van kunstfactor ( www.dansweb.nl/links/dansvormen/) met allerlei links naar de meest uiteenlopende dansvormen en -stijlen, maakt geen woord vuil aan het paaldansen. Ik ben nog even op zoek gegaan naar een dansencyclopedie, waar misschien wat achtergronden te vinden zouden zijn over het paaldansen, maar tot mijn stomme verbazing is er niet eens een dansencyclopedie. Er is van alle cultuurtakken een encyclopedie, maar niet van de dans. Ik heb me al een keer verbaasd over de afwezigheid van een dansmuseum, maar het is eigenlijk nog erger: er is zelfs niet eens een fatsoenlijke dansencyclopedie. Wat is een sector zonder encyclopedie?
En toen ineens drong zich de vraag aan me op of als mij het verzoek zou bereiken om een dansencyclopedie samen te stellen ik dan het paaldansen daarin zou opnemen. Dat is een ontzettend domme vraag, want zo’n verzoek zou mij nooit bereiken. Maar de vraag bleef me achtervolgen. Waarom wordt het paaldansen eigenlijk niet serieus genomen? Wie even op het net rondkijkt ( http://paaldansen.startkabel.nl/) begint al snel een vermoeden te krijgen. Paaldansen riekt naar duistere podia waar schaarsgeklede vrouwen voor een zaal gretig kijkende mannen erotisch rond een paal heen kronkelen. Dat is meer een geil soort striptease dan dat het met dansen te maken heeft. Dat hoort in de dansencyclopedie niet thuis dus.
Hoewel…zet de palen in Cirque du Soleil (zoals bij één van de laatste shows gebeurde) en er ontstaat ineens een heel ander perspectief. Ineens zien we gracieuze lichaamsbewegingen, lichamelijke kunststukjes en muziek samenkomen. Wat een lenigheid! Als we de klompendans in de dansencyclopedie opnemen, met welk argument kunnen we deze danspaalkunst er dan buiten laten?

Bovendien weten we uit de dansgeschiedenis dat nogal wat dansvormen eerst als zedenverwildering en perversiteit zijn weggezet. Sterker, ze zijn veelal juist ontstaan om nieuwe bewegingen mogelijk te maken en te ontsnappen aan de corsetten van de tijdsgeest en/of de macht. Nogal wat dansen zijn – letterlijk – bevrijdingsbewegingen. En misschien moeten we het paaldansen daar ook onder rangschikken.
Zo gek is die gedachte niet, want het paaldansen begon in de jaren tachtig in de striptenten in Canada misschien wel als een soort onbewust feministische verzetsdaad. Je kunt natuurlijk strippen en al heupwiegend zo nu en dan een kledingstuk de zaal in kieperen, maar als je dan toch bezig bent kun je er misschien beter meteen een act van maken. En zo voerden de Canadese dames een paal ten tonele. Naast onmiskenbaar fallussymbool was dit attribuut immers ook een handige verticale rekstok die meer eigen beweging, meer eigen fantasie en dus ook meer bewondering mogelijk maakte. Zo kon het stripteasenummer tot een heuse act emanciperen.
En zo evalueerde het paaldansen tot een vorm van lichaamskunst waar het om meer ging dan het tonen van lichaamsdelen, maar eerder om lichaamsbeheersing, om elegantie, fitness en uiteraard ook om vrouwelijkheid, want zo’n lichaam dat om een paal heen wervelt wordt niet ineens, zoals bij het turnen gebeurt, iets neutraals. Nee, het blijft iets sensueels houden.
In die combinatie begon het paaldansen aan zijn opmars. In Canada, in de VS. Weg van de duistere zaaltjes, op naar de amusementspodia van de showbizz om uiteindelijk te belanden in de frisse ruimtes die horen bij een nieuw soort fitnessbeweging. Vooral jonge vrouwen voelen zich er door aangetrokken. In Londen is het een rage, maar ook in Nederland is het in opkomst. Er zijn paaldansscholen, paaldansworkshops, paaldanskledinglijnen en gelicenseerde paaldansinstructrices. Je kunt zelfs voor € 245,- een oerdegelijke paal aanschaffen, zodat je ook thuis kunt oefenen.
Paaldansen vertegenwoordigt een nieuw soort emancipatie. Want om het goed te kunnen heb je alles van je lichaam nodig, kracht, elegantie, soepelheid, spiercoördinatie, ritme en ook zelfvertrouwen. Die combinatie past naadloos bij het dynamische zelfbeeld van moderne jonge vrouwen: sterk, zelfbewust, elegant en bijna provocerend vrouwelijk.
De conclusie is dan ook onvermijdelijk: in mijn dansencyclopedie krijgt het paaldansen een plaats. Maar of ze in de echte danswereld er ook zo over denken, dat zal nog wel even duren. Daarom zullen ze mij ook nooit vragen om zo’n encyclopedie samen te stellen.

Eind 2008 en begin 2009 gaat het KEI-Inspiratieteam zesmaal het land in om lokale betrokkenen te inspireren tijdens de wijkaanpak. Waar het KEI-stadslab start vanuit een concreet probleem en de KEI-on-the-road uitgaat van een afgerond project waarop feedback wordt gegeven, staan bij het inspiratieteam twee vragen tijdens de aanpak centraal: “Doen we de goede dingen?” en “Doen we de goede dingen goed?”.
Het inspiratieteam is een initiatief van KEI en het Woonnetwerk en wordt financieel mogelijk gemaakt door het Ministerie van VROM/WWI. Directe aanleiding is het feit dat de 40-wijken aanpak inmiddels een jaar geleden is gestart en daarnaast in de wijken reeds diverse initiatieven plaats vinden vanuit GSB/ISV-beleid.
Nu de uitvoering in volle gang is, is het goed af en toe te reflecteren op vragen als: Dekken de ontwikkelde visies de vraagstukken voldoende af? Sluiten visies en projectpraktijk goed op elkaar aan of vallen hier gaten? Is er in de praktijk genoeg (ruimte voor) maatwerk? En komen ‘willen’ en ‘kunnen’ van alle betrokkenen voldoende overeen? Reeds in eerdere KEI-bijeenkomsten is gewezen op het grote belang van deze reflectiemomenten.
Het KEI-Inspiratieteam biedt deze mogelijkheid. De leden lopen als klankbord en inspirator een dag mee in een wijk. Ze stellen prikkelende en kritische vragen, kijken naar de procesorganisatie en de samenwerking. En graven dieper naar effectiviteit en duurzaamheid van de gekozen aanpak. Zo kan even los van de dagelijkse praktijk worden gespiegeld over ambities, voortgang en de toekomst. Aansluitend inspireren ze met tips, voorbeelden en aanvullende of alternatieve suggesties. Alles vanuit de gedachte dat vreemde ogen dwingen en tegelijkertijd energie opleveren om extra of soms onverwachte stappen te kunnen zetten.

Teamleden zijn Hans Becker, Piet Boekhoud, Fons Catau, Ben Hammer, Scief Houben, Foeke de Jong, Diane Krabbendam, Jos van der Lans, Melek Ustha en enkele lokale directeuren van de Rabobank.

Meer informatie over het team bij Bram Heijkers, heijkers@kei-centrum.nl, KEI keniscentrum stedelijke vernieuwing, T 010-2825155

Soms realiseer je je iets in een flits. Ik had zo’n helder moment toen ik werkte aan de geschiedschrijving van een van de meest eerbiedwaardige corporaties van ons land: de Algemene Woningbouw Vereniging. Deze ooit grootste – want socialistische - Amsterdamse corporatie fuseerde op 1 juli met de – ex-katholieke – corporatie Het Oosten tot een nieuwe hoofdstedelijke volkshuisvestingsgrootmacht: Stadgenoot.
Terwijl ik een van de fascinerende verhalen opschreef*, realiseerde ik mij dat er duizenden van die verhalen zijn. Het zijn de verhalen die de steden van Nederland hebben gemaakt, die arbeiders ‘licht, lucht en leven’ hebben gegeven, verhalen over de crisis, de oorlog, de wederopbouw, het kraken, de stadsvernieuwing. Het zijn deze kleine – mag ik zeggen: ‘trotse’ - geschiedenissen die Nederland groot hebben gemaakt.
Voor moderniseringsprocessen (die in de volkshuisvesting in razend tempo plaats vinden) vormen deze geschiedenissen echter geen zuurstof. Integendeel, die veranderingen rechtvaardigen zich juist door afstand te nemen van het verleden (te weinig ondernemend, te statisch, te log, ouderwets, omslachtig). Pronken met de geschiedenissen past daar niet in. Ik hoor dan ook zelden corporatiebestuurders uitvoerige historische exposés geven dan wel geïnspireerd putten uit de verhalen van hun verre voorgangers.

Daarmee dreigen die verhalen te verdwijnen. De archieven van nogal wat corporaties zijn al niet echt geweldig, maar we hoeven ons geen illusie te maken dat deze er na de fusiegolven zoveel beter van zijn geworden. Integendeel, in de nieuwe organisatie verbleekt de geschiedenis in de nieuwe cultuurtrajecten en identeitspeurtochten. Het archief van de AWV was al in een behoorlijk bedroevende staat, maar wie voelt zich verantwoord voor de geschiedenis in de nieuwe gefuseerde organisatie? Wie beheert de volkshuisvestingsverhalen van de Eigen Haarden, de Patrimoniums, De Goede Woningen en al die andere corporaties die vooruitgang brachten in de levensomstandigheden van diamantbewerkers, havenwerkers, onderwijzers, ambtenaren, spoorwegbeambten, bouwvakkers et cetera?
Ik vrees het ergste. Ik zie geen grote archiefbetrokkenheid in de volkshuisvestingsbranche. Er is – om maar wat te noemen - geen geschiedeniswerkgroep bij Aedes, er zijn geen sectorafspraken. Er is eigenlijk alleen een tanend historisch besef. Dat kan nooit goed zijn. Ik roep daarom alle gefuseerde corporaties op om in hun fraaie nieuwe entreehallen minder kunst en meer hun corporatiegeschiedenissen tentoon te stellen. Dat levert niet alleen prachtige en innemende beelden op, het kan een bescheiden begin zijn om deze bijzondere geschiedenissen voor de toekomst levend te houden.

Twee keer heb ik het rapport GroenLinks, partij van de toekomst inmiddels gelezen en elke keer hou ik er een beetje weeïg gevoel aan over. Een beginseltekst is natuurlijk geen sprookje, maar toch voelt de tekst wel zo aan. Zeker als de lezer getrakteerd wordt op doorkijkjes naar 2018, waarin medewerkers van de Centra voor Werk en Inkomen elkaar wegens overbodigheid advies geven bij het zoeken naar een andere baan en Ahmed en Sanne elkaar liedjes leren van hun opa’s en oma’s. Dat vooruitzicht zou mij vrolijk moeten stemmen, maar dat wil maar niet lukken.
Versta me goed, na lezing van de tekst heb ik mijn lidmaatschap voor de rest van mijn leven (of in ieder geval tot het hoopvolle jaar 2018) verlengd, want uit alle ambities blijkt dat GroenLinks mijn partij is. Wij zijn groen, sociaal, internationaal, open-minded en nadenkend. In de benauwenissen van deze tijd is het inmiddels bijna een verademing om bij GroenLinks te horen, als een soort monument van weldenkendheid en nieuwsgierigheid. Alleen: waarom voelt dat na lezing van al deze prachtige tekst niet zo?
Waarschijnlijk komt dat omdat de tekst vooral uit is op de lieve vrede. Na stevige discussies over moderne vrijzinnigheid versus klassieke linksheid, over linkse vrijheid en moderne gemeenschapszin, over staatspaternalisme versus linksliberalisme is de tekst er op uit om eindelijk eens met elkaar te bepalen waar we het over eens zijn. Dat is het knappe van deze beginseltekst, alles wordt met lenige zinnen met elkaar in harmonie gebracht.
Dat is wellicht om de zoveel tijd nodig, maar mijn voorstel zou zijn dat we deze tekst onder ovationeel applaus ongewijzigd aannemen op 22 november en daarna een stevig debat voeren over – om maar eens wat te noemen - vragen als hoe wij onze prioriteit 3 (op lokaal niveau zorgt GL voor groen in de stad) denken te combineren met onze ideeën van het verdichten van de bouw in de stad. Dan zal er wel eens een boompje tegen de vlakte moeten. Daar helpt geen lieve vrede aan, laat staan een beginselprogramma. Kortom, zoals Lenin al zei, alleen tegenspraak brengt ons verder.