Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.
Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.
Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl
|
|
|
weblog - januari 2013
jan 30
|
Kretelogie
Eind december verscheen het laatste nummer van MO Samenlevingsopbouw, vaktijdschrift voor opbouwwerkers. Het tijdschrift fuseert in 2013 met het Tijdschrift voor de Sociale Sector – TSS en het vrijwilligersblad Vakwerk en gaat dan verder als Tijdschrift voor sociale vraagstukken, dat vier keer per jaar zal verschijnen. Staat dat voor een trend? Verdwijnen gespecialiseerde op professies en instituties gerichte vakbladen ten gunste van een informatievoorziening die zich niet op beroepsgroepen maar op ‘sociale vraagstukken’ richt? Het lijkt er wel op. Overal roept men tegenwoordig om ‘generalisten’ die uit de ‘systeemwereld’ van ‘instituties’ treden om bouwend op ‘burgerkracht’ in de ‘leefwereld’ van de ‘wijk’ sociale problemen (‘vraagstukken’) aan te pakken. Dat noemen we ‘kanteling’, ‘transitie’ of ‘welzijn-nieuwe-stijl’ en aan het verdwijnen van vaktijdschriften zou je dus heel goed kunnen aflezen hoe sterk deze verandering inmiddels is. In dit laatste nummer van MO Samenlevingsopbouw schetst Martien Kromwijk, voormalig bestuurder van Woonbron, wat deze beweging betekent voor woningcorporaties. Zijn stelling is dat de fysieke slag in de wijken grotendeels gestreden is en dat de toekomstige uitdaging het bewerkstelligen van sociale duurzaamheid is. Kromwijk ziet een nieuw soort civil society in de maak rond begrippen en bewegingen als: samenredzaamheid, de organisatie van nabijheid, kleinschaligheid, de opkomst van nieuwe collectieven, energiecoöperaties, lokale ruilmuntsystemen, social enterprises. ‘Als een rizoom vertakt de wortelstructuur zich onder de grond, en ineens is buurtzorg overal, en de opvoedpoli, de voedselbank enzovoort.’
De kunst voor corporaties is hierbij aan te sluiten, daarvoor moeten zij zich ‘heruitvinden als wijkcoöperaties’. De stenen-stapelen-kennis schiet daarvoor tekort, in de nieuwe gedaante moeten corporaties zich – zo eindigt Kromwijk zijn beschouwing – ‘buiten de eigen institutiegrenzen [verbinden en] co-creatie, community initiatieven en social enterprises herkennen en duurzaam maken, durven leunen op professionele kennis van de oude instituten die dan wel hun spreekuren moeten vervangen door de keukentafel. Niet meer een projectencarrousel, maar blijvende lokale steuncontexten tot stand brengen.’ Het klinkt geweldig. Maar ook duizelingwekkend. Cocreatie, collectieven, burgerkracht – prachtig, maar wie gaat dat organiseren, hoe gaan we dat financieren, waar vallen de bezuinigingsklappen? Het is opmerkelijk dat in alle transitieretoriek en kantelingsnewspeak dit soort vragen opvallend makkelijk – ook door mijzelf overigens - vermeden worden. Daarom zouden we nog een les uit het verleden moeten trekken: laten we nieuwe grote woorden pas uitspreken als er concrete praktijken en voorbeelden onder schuilgaan. Want met een nieuwe ronde kretologie bezweren we de crisis niet. Met gedurfde beslissingen en baanbrekende initiatieven wel. Hoe mooi zou het zijn als dat nieuwe Tijdschrift voor sociale vraagstukken ons daarin de weg zou kunnen wijzen.
Deze column verscheen eind januari 2013 op de site www.socialevraagstukken.nl.
|
jan 30
|
Column Aedes Magazine - december
Schaamteloos
‘ De trend is onmiskenbaar. Nederland lokaliseert. Macht, zeggenschap, maar ook controle en verantwoording zoeken een weg naar het laagste operationele niveau. Je ziet de trend in grote dienstverlenende organisaties, die worstelen met hun oude hiërarchische structuren en een uitweg zoeken in zelfsturende teams die dicht bij mensen opereren. Niet voor niks wordt netwerkorganisatie Buurtzorg nu al jaren achtereen uitgeroepen tot werkgever van het jaar. Of lees anders de gemeentelijke nota’s over het sociale domein. De vernieuwingsgezindheid druipt ervan af. Instituties willen weer onder de mensen komen.
De rijksoverheid opereert hier buitengewoon dubbel in. Aan de ene kant jaagt ze deze ontwikkeling aan door grote decentralisaties op gang te brengen. Op het terrein van welzijn was die overdracht van bevoegdheden al eerder ingezet, maar nu volgen nog spectaculaire stappen op het terrein van de zorg (AWBZ), jeugdzorg, de sociale zekerheid (Wet Werken naar Vermogen/Participatiewet), de sociale werkvoorziening en het bijzonder onderwijs. Ook corporaties worden – terecht! – gedwongen zich lokaal te gaan verankeren. Het Haagse devies is: alle sociale macht aan gemeenten, waarbij de rijksoverheid eerder de rol speelt van een soort kennisbemiddelaar dan van bepalende speler.
De gevolgen daarvan zijn fascinerend. Doordat de decentralisaties gepaard gaan met minder middelen, kunnen gemeenten niet simpel de oude inboedel overnemen. Zij moeten het echt anders gaan organiseren! Dat is een geweldige kans. De verzorgingsstaat kan daardoor gezuiverd worden van oude vormen van bureaucratische verkokering en vanachter lokale steigers op een nieuwe manier uit de verf komen. Dat proces is al op gang gekomen. Kijk naar de antibureaucratische sociale wijkteams die overal als paddenstoelen uit de grond schieten. Dicht bij mensen, integraal, ontkokerd en goed toegankelijk voor wie het echt nodig heeft.
Maar dan komt de andere kant van de rijksoverheid om de hoek kijken. Dat is het klassieke register, waarin politiek Den Haag gewoon weer ouderwets het centrum van de Nederlandse werkelijkheid is. Dan zijn corporaties ineens niet meer lokale partners die mee moeten bouwen aan een nieuwe verzorgingsstaat en aan nieuwe lokaal georganiseerde vormen van solidariteit, maar een geldmachine die ten faveure van de rijksfinanciën geld moeten gaan ophalen. Dat is schaamteloos. Je kunt niet tegen gemeenten zeggen dat ze de bureaucratische rijksrotzooi maar moeten opruimen, om dragende lokale krachten vervolgens een blauwe enveloppe te sturen: of ze even de rekening willen betalen. Het bizarre is dat Den Haag daarmee de grootste belemmering is geworden voor de vernieuwing die ze zelf zegt voor te staan.
Deze column is eind november verschenen in Aedes Magazine, nr. 12/2012.
|
jan 27
|
Foto-impressie reis Indonesie
Vanaf 18 december tot en met 21 januari zijn we door Indonesië gereisd, vooral Sulawesi, Lombok en Bali. Hieronder een kleine foto-impressie van het land dat in de wereld de de meeste kleurschakeringen groen kent.
|
jan 26
|
Kijkcijferjaarverslag 2012
Jarenlang was het kijkcijferjaarverslag van deze site het eerste jaarverslag van het land, want het werd op de eerste dag van het jaar in dit weblog gepubliceerd. Helaas heb ik dit jaar met die goede traditie moeten breken, omdat ik rondom de jaarwisseling op reis was door Indonesië en in die hoedanigheid geen tijd en geen zin had om grafieken samen te stellen en daar tekst en uitleg bij te geven. Tussen de rijstvelden verliezen zulke aantallen toch elke relevantie.
Maar goed, ik ben weer terug en om nu helemaal niets te presenteren is ook zo wat. Vandaar dit jaar een korte versie, want er is heuglijk nieuws te melden. Het aantal bezoeken steeg in 2012 met maar liefst 18 procent. Op 31 december stopte de teller op 62905 bezoeken, bijna tiendzuizend meer dan in 2011. Vooral in de eerste helft van het jaar steeg het bezoek flink in vergelijking met de jaren daarvoor. Een belangrijke impuls daarvoor kwam van de publicatie van het boek Loslaten, vertrouwen, verbinden, die voornamelijk in een digitale versie werd verspreid. Eind maart kwam de tekst als eerste op deze site beschikbaar, en vanaf dat moment liep het storm, en werd de tekst in enkele dagen meer dan 3000 keer gedownload. Dat bracht de maandscore die maand op 8149, een record. Zoveel bezoeken heeft deze site in een maand niet eerder mogen begroeten. Ook de maanden daarna bleef het bezoek hoog, zodat de maandscores het eerste half jaar ruim boven de 5000 uitkwamen. De groei is vooral te danken aan het feit dat via Twitter (@josvanderlans) steeds meer mensen naar publicaties op de website worden verwezen en daar klaarblijkelijk ook gebruik van maken. In 2012 steeg het aantal volgers op Twitter van 1250 naar ruim 2500. In principe zijn dat toch allemaal mensen die geinteresseerd zijn in schrijfsels van mijn hand.
Kortom, het was een goed jaar. De afgelopen vier jaar stabiliseerde het bezoek rondom de 52000 bezoeken en leek de site een soort verzadigingspunt bereikt te hebben. Door de combinatie met sociale media is er een nieuwe dynamiek ontstaan. Ik ben benieuwd waar dit in 2013 toe leidt. |
jan 6
|
Column GroenLinks magazine december
Het nieuwe GroenLinks
De commissie-Van der Lans, die het als haar opdracht ziet de ware oorzaken van het verkiezingsechec bloot te leggen, komt na grondig intern beraad en jarenlang participerend onderzoek tot de volgende conclusies:
1. De vrijzinnigheidsagenda is geen investering gebleken in het praktisch politieke handelen, maar heeft de geworteldheid van GL in de beweging van onderop aangetast.
2. De groeiende aandrang om bestuurlijke verantwoordelijkheid te dragen is zowel in Den Haag als lokaal ten koste gegaan van de identiteit van GL. Onduidelijk is daarom waarom, wanneer en waarmee GL-bestuurders het verschil maken.
3. De praktijk dat partijleiders hun opvolger aanwijzen (Paul R. kiest Femke H. kiest Jolande S.) is feodaal. Het bekokstoofd leiderschap moet uitgebannen worden, vrijwel alle andere politieke partijen zijn GroenLinks hierin al voorgegaan.
4. De grootste fout van Jolande Sap was dat zij in haar eentje met Mark Rutte aan een keukentafel is gaan praten over de Kunduz-missie. Ze is erin geluisd en kon toen niet meer terug. Daarmee ketende zij zichzelf vast in een politieke positie met de partij als aanhangsel.
5. 1 t/m 4 heeft geleid tot een Tweede-Kamerfractie (2010-2012) die als los zand functioneerde en na het vertrek van Femke Halsema ideologisch en politiek niet meer in staat was een hecht team te vormen. Dat valt vooral de meest ervaren krachten in de fractie te verwijten.
6. De vanzelfsprekendheid waarmee GL zichzelf zag als de meest groene partij heeft geleid tot een verwaarlozing van haar banden met de duurzaamheidsbeweging en tot een minimum aan overtuigende prominente groene politici. De partij heeft daarmee haar sterkste troef uit handen gespeeld.
7. Dat er geen doordachte scenario’s klaar lagen om te reageren op de volkomen voorspelbare verkiezingsnederlaag is een vorm van onvoorstelbaar politiek-bestuurlijk amateurisme. Zo riep de partij een nog grotere chaos over zichzelf af, met Jolande Sap als slachtoffer.
8. Dat interventies van een niet benoemde partijtop (wethouders te U. en A.) hierin doorslaggevend waren, is een dieptepunt in de geschiedenis van GL. Een partij die zichzelf niet de baas is, diskwalificeert zich in hoge mate voor het bestuurlijke pluche.
9. Er gebeurt (buiten Den Haag) ontzettend veel in Nederland. Burgerkracht, doe-het-zelf-coöperaties, samenredzaamheid, duurzaamheidsinitiatieven – er is sprake van een indrukwekkende beweging van onderop. Het nieuwe GroenLinks moet het weinig praktische vrijzinnigheidsverleden achter zich laten en zich opnieuw laten laven door deze bronnen van hernieuwbare politieke energie.
10. De verkiezingsnederlaag was het echec van een generatie die rond de eeuwwisseling naar voren is getreden. Hun tijd zit erop. We hebben nieuwe (jonge) mensen nodig. En nieuwe leiders bij wie duurzaamheid in de politieke genen zit.
Deze column verschijn in het december-nummer van het GroenLinks magazine.
|
|
Kies een periode:
december 2024 november 2024 oktober 2024 september 2024 augustus 2024 juli 2024 juni 2024 mei 2024 april 2024 maart 2024 februari 2024 januari 2024 december 2023 november 2023 oktober 2023 september 2023 augustus 2023 juli 2023 juni 2023 mei 2023 april 2023 maart 2023 februari 2023 januari 2023 december 2022 november 2022 oktober 2022 september 2022 augustus 2022 juli 2022 juni 2022 mei 2022 april 2022 maart 2022 februari 2022 januari 2022 december 2021 november 2021 oktober 2021 september 2021 augustus 2021 juli 2021 juni 2021 mei 2021 april 2021 maart 2021 februari 2021 januari 2021 december 2020 november 2020 oktober 2020 september 2020 augustus 2020 juli 2020 juni 2020 mei 2020 april 2020 maart 2020 februari 2020 januari 2020 december 2019 november 2019 oktober 2019 september 2019 augustus 2019 juli 2019 juni 2019 mei 2019 april 2019 maart 2019 februari 2019 januari 2019 december 2018 november 2018 oktober 2018 september 2018 augustus 2018 juli 2018 juni 2018 mei 2018 april 2018 maart 2018 februari 2018 januari 2018 december 2017 november 2017 oktober 2017 september 2017 augustus 2017 juli 2017 juni 2017 mei 2017 april 2017 maart 2017 februari 2017 januari 2017 december 2016 november 2016 oktober 2016 september 2016 augustus 2016 juli 2016 juni 2016 mei 2016 april 2016 maart 2016 februari 2016 januari 2016 december 2015 november 2015 oktober 2015 september 2015 augustus 2015 juli 2015 juni 2015 mei 2015 april 2015 maart 2015 februari 2015 januari 2015 december 2014 november 2014 oktober 2014 september 2014 augustus 2014 juli 2014 juni 2014 mei 2014 april 2014 maart 2014 februari 2014 januari 2014 december 2013 november 2013 oktober 2013 september 2013 augustus 2013 juli 2013 juni 2013 mei 2013 april 2013 maart 2013 februari 2013 januari 2013 december 2012 november 2012 oktober 2012 september 2012 augustus 2012 juli 2012 juni 2012 mei 2012 april 2012 maart 2012 februari 2012 januari 2012 december 2011 november 2011 oktober 2011 september 2011 augustus 2011 juli 2011 juni 2011 mei 2011 april 2011 maart 2011 februari 2011 januari 2011 december 2010 november 2010 oktober 2010 september 2010 augustus 2010 juli 2010 juni 2010 mei 2010 april 2010 maart 2010 februari 2010 januari 2010 december 2009 november 2009 oktober 2009 september 2009 augustus 2009 juli 2009 juni 2009 mei 2009 april 2009 maart 2009 februari 2009 januari 2009 december 2008 november 2008 oktober 2008 september 2008 augustus 2008 juli 2008 juni 2008 mei 2008 april 2008 maart 2008 februari 2008 januari 2008 december 2007 november 2007 oktober 2007 september 2007 augustus 2007 juli 2007 juni 2007 mei 2007 april 2007 maart 2007 februari 2007 januari 2007 december 2006 november 2006 oktober 2006 september 2006 augustus 2006 juli 2006 juni 2006 mei 2006 april 2006 maart 2006 februari 2006 januari 2006 december 2005 november 2005 oktober 2005 september 2005 augustus 2005 juli 2005 juni 2005 mei 2005 april 2005 maart 2005 februari 2005 januari 2005 december 2004 november 2004 oktober 2004 september 2004 augustus 2004 |
|