JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - november 2023
Canon-podcast #6 - Tom van Yperen - Kan de jeugdzorg veranderen?
Podcast met Tom van Yperen n.a.v Mulock Houwerlezing. Online op 16 november 2023


TRAILER – Tom van Yperen verzorgt op 16 november 2023 de jaarlijkse Mulock Houwer-lezing. In zijn lezing bespreekt hij veertig jaar hervormingen in de jeugdzorg, die niet bepaald succesvol zijn gebleken. Opnieuw is verandering nodig, want de jeugdzorg loopt van alle kanten vast. In deze Canon-podcast vertelt Van Yperen hoe de jeugdzorg van onderop en gericht op het gezamenlijk oplossen van problemen de toekomst weer de baas kan worden. De podcast is vanaf 16 november 2023 te beluisteren.
Nieuwe Canon-podscast: Een briefwisseling met Nazmiye Oral
Tijdschrift column + nawoord over affaire-Arib


Grensoverschrijdend


Doortastende en spraakmakende politici uit het verleden waren nogal eens geen aardige mensen. Jan Schaefer bijvoorbeeld, de PvdA-politicus die als staatssecretaris en Amsterdamse wethouder de stadsvernieuwing naar een hoger niveau tilde, kon zijn ambtenaren behoorlijk bruuskeren. Beroemd is zijn uitroep tijdens een ambtelijk overleg: ‘Is dit beleid of is hier over nagedacht!?’ Voor de buitenstaanders werkte dat op de lachspieren, maar voor de dienstdoende ambtenaren was het toch vooral een onaangename publieke schoffering.

Zo zijn er veel meer spraakmakende bestuurders die zichzelf niet altijd onder controle hadden. Eberhard van der Laan, toch algemeen erkend als een excellente hoofdstedelijk burgemeester, was binnenskamers in het Amsterdamse stadhuis vaak een hork. Menig ambtenaar verliet wanhopig de vergadering waar de burgemeester op weinig empathische wijze blijk had gegeven van zijn ongenoegen.

Ons land telt honderden lokale bestuurders, die de geschiedenisboeken hebben gehaald omdat ze iets wezenlijks voor elkaar gekregen hebben. Denk alleen maar aan het zogeheten wethoudersscocialisme dat in het begin van de vorige eeuw menig lokaal huzarenstukje realiseerde. Maar daarvoor schoten illustere wethouders als Wibaut, Vliegen en Drees soms wel ongenadig uit de slof. Vroeger moesten hun ondergeschikten dat gedrag slikken, tegenwoordig mogen ze hun ongemakkelijk gevoel, samengevat onder de noemer onveiligheid, anoniem melden bij een vertrouwenspersoon/commissie. Als de media er ook maar een beetje lucht van krijgen (en dat gaat opmerkelijk snel) dan is het pleit in feite al beslecht. Floor Wibaut, Jan Schaefer en vele anderen waren in het huidige tijdsbestel al gesneuveld voordat ze enige potten hadden kunnen breken.

Tegenwoordig kan je dergelijke zinnen niet opschrijven zonder een bijpassende disclaimer. Ik schrijf dit niet op omdat ik op enigerlei wijze horkerig en intimiderend gedrag van bestuurders goed wil praten. Integendeel, bestuurders zijn niet ontslagen van normale respectvolle omgangsvormen. Ze horen zich in toom te houden. Maar ik vind tegelijkertijd dat ze recht hebben op boosheid, op wreveligheid en ongeduld. Veel van hen proberen de weerbarstige werkelijkheid te veranderen van wat we steeds vaker als de vermaledijde ‘systeemwereld’ kenschetsen. Ze willen iets wat niet zo maar kan, waar juristen beroepshalve bezwaar tegen maken, ze willen buiten de lijntjes kleuren. Dat gaat natuurlijk niet vanzelf, dat roept weerstand op. Ja, is het vreemd dat je dan wel eens uit je slof schiet? Of is dat juist onvermijdelijk, omdat de boel op scherp moet worden gezet? Systemen hebben namelijk een hardnekkig onbuigzaam karakter, dat verander je niet met lief aankijken.

Mijn probleem met de ontluikende bestuurlijke afrekencultuur is dat het een grijze rechtszone, een ondoorzichtig mediagerecht creëert. Medewerkers die er de kantjes van aflopen, niet geneigd zijn om ook maar vijftien minuten langer te werken dan de CAO voorschrijft, die een minimalistische opvatting hebben over hun werk of de passie van de bestuurder niet delen of (willen) begrijpen, hebben bij aanhoudend ongenoegen een vrijbrief om hun beklag te doen. Zonder al te veel moeite verplaatst de kwestie zich van jezelf naar het gedrag en karakter van de baas en blijf je – privacy! privacy! privacy! – ook nog eens buiten beeld. De bovenbaas moet publiekelijk door het stof en als de verhalen aanhouden zijn biezen pakken, maar de beschuldigers blijven onherkenbaar in de coulissen.

Er moet veel veranderen in dit land. De crisissen tuimelen over elkaar heen. Er is een algemeen verlangen naar daadkrachtig, visionair leiderschap. Maar als we alle bestuurders (m/v) die met de vuist op tafel slaan of in de wandelgangen van een congres een onvriendelijke of zelfs een onredelijke opmerking maken meteen voor het mediagerecht slepen, dan moeten we ons toch met zijn allen de vraag stellen of we niet aan iets bizars zijn begonnen. We vragen van bestuurders een vorm van heiligheid die eigenlijk voor niemand met bestuurlijke pit is weggelegd. We creëren voorzichtige bestuurders die niet langer geschiedenis kunnen schrijven. Terwijl dat nu juist de ambitie is die we in tijden van crisissen nodig hebben.

Deze column verscheen in het Tijdschrift voor sociale vraagstukken, nr. 3/2023. Hier kan je de pdf downloaden.
Nawoord

Op de laatste dag van oktober publiceerde het presidium van de Tweede Kamer het onderzoeksrapport naar aanleiding van een tweetal anonieme meldingen over grensoverschrijdend gedrag van Khadija Arib, tijdens haar voorzitterschap van de Tweede Kamer. De ergste beschuldiging is dat Arib ’met stemverheffing’ mensen ’rechtstreeks’ heeft aangesproken. Negen medewerkers verklaren dat ze hieronder ’emotioneel hebben geleden’. Maar tegelijkertijd verklaarden vrijwel alle geinterviewden dat dat zij de voormalig voorzitter als "een zeer bekwame Kamervoorzitter" hebben ervaren, die "op momenten attent en betrokken was".
I rest my case.

PS: Ik begrijp sowieso niet waarom anonieme brieven niet door de aangeklaagde ingezien mogen worden. Als ze nu niet-anoniem waren kon ik dat begrijpen, maar juist de zelfgekozen anonimiteit beschermt de klagers immers voldoende. Vooral als anonieme brieven zulke drastische en dramatische gevolgen kunnen hebben lijkt mij inzagerecht van de aangevallen leidinggevende niet meer dan gerechtvaardigd. Hoe kan deze zich anders verweren? Of is het juist de bedoeling dat hij/zij dat niet kan.
Kies een periode: december 2024
november 2024
oktober 2024
september 2024
augustus 2024
juli 2024
juni 2024
mei 2024
april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004