JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - december 2022
Video-verslag Excursie naar Energiecoöperatie Ketelhuis WG
Paul Kuijpers (1929-2022) overleden
Column Huurpeil 4/22


De netten van Jetten


Het had op alle voorpagina’s moeten staan. Met de onderstreepte koeienletters waar de Telegraaf het patent op heeft. WARMTENETTEN WORDEN PUBLIEK BEZIT of iets van vergelijkbare strekking. Want het voorstel dat minister Rob Jetten op vrijdag 21 oktober door de ministerraad loodste heeft een enorme impact op de toekomstige energievoorziening in Nederland. Kort samengevat wil Jetten wettelijk gaan vastleggen dat warmtenetten niet in handen mogen komen van commerciële winstgedreven partijen. De netten moeten in eigendom komen van publieke instanties, waarbij Jetten in de eerste plaats aan gemeenten denkt, maar er zijn natuurlijk meer publieke eigendomsvormen mogelijk, zoals bijvoorbeeld energiecoöperaties.

Dat is niets minder dan een revolutie. De verstrekkende betekenis daarvan drong dus niet echt door tot de meeste kranten- en mediaredacties, die er maar een paar kolommen aan vuil maakten. Kennelijk is op de journalistieke burelen nog steeds niet doorgedrongen hoe groot de betekenis is van de energietransitie en welke enorme economische en financiële belangen daarmee gemoeid zijn.

Voor toonaangevende marktpartijen als Vattenfall en Eneco was dat natuurlijk wel direct helder. Zij zagen hun verdienmodel in rook opgaan en schakelden meteen over naar de hoogste staat van alarm. Wij trekken de stekker uit alle warmtenetten waar wij nu bij betrokken zijn, dreigden ze eensgezind. En ja, als dit doorgaat kan de regering de doelstelling om al in 2030 1,2 miljoen huishouden van het aardgas te halen op haar buik schrijven. Wij doen daar niet meer aan mee.

Jetten liet zich niet van de wijs brengen. In zijn visie gaat het bij warmtenetten om essentiële publieke infrastructuur, zoals wegen dat ook zijn, of waterleidingnetten. Het zijn publieke goederen die tegen maatschappelijke aanvaardbare kosten voor iedereen toegankelijk moeten zijn en daarom publiekrechtelijk georganiseerd moeten worden. Ze vormen geen markt waarin je als woonconsument vrijelijk iets kunt aanschaffen. Er liggen dadelijk niet vier warmtenetten voor je deur waaruit je kunt kiezen.

Nieuw is die gedachtegang niet. Integendeel. Als het gaat om vitale infrastructuur heeft de (lokale) overheid eigenlijk altijd het voortouw genomen. Meer dan een driekwart eeuw werd de elektriciteitsvoorzieningen in Nederland aangelegd en geëxplodeerd door gemeentelijke of regionale energiebedrijven en ook het aardgasnet werd onder de ondubbelzinnige regie van de overheid uitgerold. Dat private partijen zichzelf een belangrijke rol toedelen is van zeer recente datum, namelijk sinds de privatisering van de energiemarkt, die in het begin van deze eeuw nota bene door Jettens partijgenoot Laurens Jan Brinkhorst door het parlement werd geloodst. Daarvoor hebben we een hoge prijs betaald (de energietarieven in Nederland zijn de hoogste van Europa). Jetten herneemt dus een wijze van besturen die een eeuw lang niet alleen gebruikelijk, maar ook effectief is gebleken.

Feit is dat daarmee het krachtenveld rondom de warmtetransitie drastisch verandert. Want als private partijen min of meer buitenspel staan als eigenaar, zullen gemeenten alle zeilen zelf moeten bijzetten om draagvlak te realiseren voor de aanleg van warmtenetten. Daarvoor moeten ze meer dan toe nu toe geval is geweest het vizier richten op bewoners en hun verbanden, zoals huurdersorganisaties en Verenigingen van Eigenaren. Het is een vergelijkbare omslag als die midden jaren zeventig plaats vond in de stadsvernieuwing, toen de bulldozers van de projectontwikkelaars ingewisseld werden voor projectteams met bewoners. Nu de kaarten anders geschut gaan worden is het zaak om van bewonersparticipatie echt werk te maken en substantiële geldstromen vrij te maken die publieke zeggenschap van de zijde van bewoners mogelijk maken.

Dat is overigens bepaald geen gelopen race. Er liggen nogal wat kapers op de kust voor de netten van Jetten. Gaat de VVD niet alsnog dwarsliggen? Houdt de regering stand tegen de oppositie van de Vattenfalls en Eneco’s? Zijn gemeenten wel voldoende toegerust om de toegekende publieke verantwoordelijkheid waar te maken? Kom er ook genoeg publiek geld lokaal beschikbaar om de warmtenetten te realiseren? Dat zijn indringende kwesties, maar de dappere stap die Jetten nu gezet heeft, gaat daaraan vooraf. Nu maar hopen dat hij zijn poot stijf weet te houden.

Huurpeil, nr. 4, 2022. Huurpeil is het kwartaalmagazine van de Woonbond.
Vandaag - na zes maanden - het huisje afgebroken
Bijdrage aan PON|Telos-jubileum bundel Een ander land
Ter gelegenheid van het 75-jarige bestaan van PON-Telos is een interessante bundel met beschouwingen verschenen onder de titel Een ander land. Pleidooi voor een duurzame samenleving. Mijn bijdrage: ’IK👍👍👍, wij👎. Waarom samenlevingsopbouw opnieuw noodzakelijk is geworden.’. Het boek, onder redactie van Patrick Vermeulen en Chris van Koppen, is verschenen bij uitgeverij Boom, telt 208 pagina’s en is voor € 29,90 te bestellen op de site van Boom of bij de betere boekhandel.

Dit is de flaptekst:
Nederland is niet af, en het verlangen naar een beter land voor iedereen is gelukkig niet gedoofd.

  In Nederland zijn we gezonder, rijker en zelfs gelukkiger dan ooit. Tegelijkertijd staat onze voorspoed onder druk. Opeenvolgende crises hebben het afgelopen decennium de structurele zwaktes in onze samenleving genadeloos blootgelegd en het vertrouwen in de overheid aangetast.

  Het sinds de jaren tachtig dominante neoliberale verhaal over privatisering, schaalvergroting, flexibilisering, globalisering, eigen verantwoordelijkheid en een terugtredende overheid heeft geresulteerd in een economisering van het publieke domein. Daarbij is er weinig ruimte voor waarden als solidariteit, verbondenheid en betrokkenheid. En het staat op gespannen voet met het noodzakelijke streven naar een duurzame omgang met onze omgeving.

  In Een ander land gaan de auteurs op zoek naar een nieuw normatief fundament voor een vitale samenleving die gebruikmaakt van de veerkracht die besloten ligt in mensen en gemeenschappen. Dat resulteert in een betekenisvol economisch perspectief in een klimaatpositief Nederland.

   Een ander land verschijnt ter gelegenheid van het 75‑jarig bestaan van Het PON & Telos, sociale kennisonderneming voor een duurzame samenleving.

  Met medewerking van: 
Susanne Agterbosch, Kees Klomp, John Dagevos, Sanne Paenen, Joks Janssen, Peter Pelzer, Wytske Versteeg, Nicky Pouw, Frederike Praasterink, Kiza Magendane, Mariëlle Blanken, Ellen Dingemans, Jos van der Lans en Tessa Cramer.

Kies een periode: december 2024
november 2024
oktober 2024
september 2024
augustus 2024
juli 2024
juni 2024
mei 2024
april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004