Ik heb mij naar aanleiding van Ontsnappen aan aanbesteden laten verleiden tot deelname aan een  door Binnenlands Bestuur georganiseerd congres over het sociaal domein op 22 juni in Driebergen (Antopia). Ik geef geen uitgebreide lezing (de voorbereiding kost me te veel tijd), maar laat mij door de dagvoorzitter Elsbeth van den Hoogen interviewen over de inhoud van het boek. Mocht je interesse hebben en het niet te duur vinden, klik dan op de afbeeldingen hieronder voor meer informatie.



De mens is niet op te delen in vakjes, potjes en procedures. Toch gebeurt dat nog te vaak in het sociaal domein, waardoor de ondersteuning bij het gewone leven óf tekortschiet óf onnodig duur is óf allebei. Gemeenten en partners streven wel naar het werken vanuit een integraal mensbeeld, maar zijn sinds de decentralisaties in 2015 zoekende. De wirwar aan wetten en regels ontneemt niet alleen het zicht op de goede route, maar stapelt soms ook op tot onneembare hordes.

Zo is de ‘mismatch’ tussen systeemwereld en leefwereld pijnlijk zichtbaar bij jongeren in de gesloten zorg. Juist het systeem zorgt ervoor dat zij nog meer in de knel raken zodra ze 18 zijn.

Zijn de vraagstukken in het sociaal domein echt complex of zijn ze vooral complex gemaakt door de wettelijke inrichting? Jet Bussemaker, voorzitter van de Raad voor Volksgezondheid en Samenleving (RVS), laat hierover haar licht schijnen tijdens het congres van Binnenlands Bestuur ‘Verbinding in het sociaal domein – de kracht van integraal werken’. De RVS werkt momenteel aan een rapport over de stelselwetten. In aanloop verscheen al het rapport ‘Grenzeloos Samenwerken’ over de ‘wezenlijke schuringen’ tussen wetten en de mogelijkheden om desondanks domeinoverstijgend samen te werken.

Gemeenten zijn niet helemaal ‘overgeleverd’ aan het systeem. Er is lokaal veel mogelijk en nodig. Hoe kun je lokaal de route naar hulp en zorg eenvoudiger maken? En hoe zorg je voor een aanbod dat passend blijft ook al komt iemand in een ander vakje, potje of procedure terecht?
Het congres ‘Verbinding in het sociaal domein – de kracht van integraal werken’ helpt bij het beantwoorden van deze vragen, met inspirerende visies en presentaties van bewezen interventies en methoden om resultaten te meten. Er is speciale aandacht voor het integraal werken voor en vooral ook mét jongeren die steun nodig hebben.

Het congres ‘Verbinding in het sociaal domein – de kracht van integraal werken’ van Binnenlands Bestuur vindt plaats in Antropia in Driebergen, op donderdag 22 juni aanstaande.

Verslag >van het Leids woondebat. Klik op de afbeelding voor de pdf.

In maart 2023 is de redactie van de Canon sociaal werk gestart met een serie podcasts. Ik had de eer de eerste te mogen maken. In deze serie brengen we gebeurtenissen uit de geschiedenis van het brede sociaal werk tot leven. We zoeken mensen op die historisch relevante verhalen kunnen vertellen, blikken terug op gebeurtenissen en geven aan hoe belangrijk die waren voor het heden. Wie dergelijke verhalen wil delen en interessante herinneringen wil ophalen kan zich richten tot de redactie: info@canonsociaalwerk.eu.

Aflevering 1

De zaak Christientje en de insubordinatie (ongehoorzaamheid) van Gerard van de Ven

Hoe een Brabantse maatschappelijk werker in 1970 een minister aan het wankelen bracht en de beroepscode voor het sociaal werk op de kaart zette!

Achtergrondinformatie over ’De zaak Christientje’ vind je in in de Canon beroepsverenigingen.

Luister de podcast af op Spotify of via YouTube.

Reacties:
• Marc Hoijtink (hoofdredacteur Vakblad Sociaal Werk, senior onderzoeker HvA) | ’Vanavond ademloos naar geluisterd. Schitterend. Goed initiatief zeg!’ • Jan Willem Bruins (directeur BPSW Beroepsvereniging Sociaal Werk) | ’Complimenten! Een heel interessante podcast. Ook voor sociaal werkers in de Jeugdbescherming. En het onderwerp is nog steeds actueel.’ • Don Olthof | ’Geweldig interessante en nog steeds relevant thema in deze podcast. Mooi gemaakt. Smaakt naar meer...’ • Erik van de Langkruis (teamleider activering en participatie Civic Amsterdam Oost) | ’Mooie podcast en altijd actueel. Zijn de beroepscodes voor sociaal werk op orde? Worden dergelijke zaken nu goed geregeld?’

Deze week van de pers gerold: de boekuitgave van Ontsnappen aan aanbesteden, uitgegeven door Van Gennep. He tis een verkorte versie van de digitale Movisie-uitgave die vorige maand verscheen.

Flaptekst

Gemeenten besteden professioneel werk in wijken en buurten om de zoveel jaar aan. Bij een aanbesteding gaat men uit van een markt waar kwaliteit én prijs de doorslag geven. Maar moet de focus bij de bestedingen van gemeenschapsgeld niet in de eerste plaats gericht zijn op wat wijkbewoners willen en doen?

In Ontsnappen aan aanbesteding. Wijkbewoners een stem geven onderzoekt en beschrijft Van der Lans hoe de financiële inrichting van wijken en buurten ten dienste kan staan aan een levendige lokale democratie. En welke rol sociale professionals hierin kunnen spelen. Nu de marktwerking breed wordt bekritiseerd is het een belangrijke politieke opdracht om nieuwe wegen voor financiering te vinden.

Jos van der Lans is journalist en cultuurpsycholoog. Recentelijk publiceerde hij Het dogma aanbesteden dat veel stof deed opwaaien.

Verschil met Movisie-uitgave
Een uitgebreide versie van Ontsnappen aan aanbesteden verscheen eerder onder dezelfde titel als digitale uitgave van Movisie. Deze publicatie is als pdf te downloaden op de website van Movisie: www.movisie.nl/ontsnappenaanaanbesteden. In deze versie zijn alle (digitale) bronnen te vinden, waar het betoog in dit boek op is gebaseerd. In deze sterk ingekorte versie zijn deze omwille van de leesbaarheid weggelaten. De lezer die deze verwijzingen tot zich wil nemen, wordt naar deze digitale uitgave verwezen.

Het boek (136 pp.) is voor € 9,99 te bestellen bij Uitgeverij Van Gennep.

Vandaag heb ik bij hoge uitzondering weer een lezing gegeven als bijdrage aan het Leids Woondebat, waar zo’n 150 mensen uit Leiden en omgeving aan deelnamen. De lezing leunde zwaar op de analyse zoals uitvoerig beschreven in Ontsnappen aan aanbesteden. Buurten en wijken als vitale democratische arena’s. Wie de pdf van de powerpoint-presentatie wil inzien, kan hier of op de afbeelding hieronder klikken.

Toch een schok dat Adri Duivesteijn is overleden. Wat in alle terugblikken overgeslagen wordt is dat hij als opbouwwerker begon in Haagse Schilderswerk. Ik werkte met hem samen in ’Een ander Nederland’ in 2006 en bij de Almeerse woonvisie in 2009. Mooie visionaire herinneringen. pic.twitter.com/S60RGMNJbQ

— Jos van der Lans (@josvanderlans) March 18, 2023

In de Republiek Oostelijk Havengebied is GroenLinks de grootste met 273 stemmen dan volgt de PvdA met 190 en de Partij voor de Dieren met 154. Het CDA bleek ook na twee keer rellen niet meer dan 10 stemmen te hebben.

Binnenkort (eind maart) verschijnt bij uitgebverij Van Gennep een verkorte uitgave van Ontspappen aan aanbesteden, dat in zijn digitale en uitvoerige vorm vorige maand bij Movisie verscheen. De boekuitgave is daarop gebaseerd, maar ontdaan van alle uitweidingen en franje. Desalniettemin blijven er - zij het in een klein boekformaat en ruim beletterd - nog meer dan 100 lezenswaardige pagina’s over. Binnenkort te bestellen bij Van Gennep. Lezers van het Tijdschrift voor sociale vraagstukken krijgen het met het eerste nummer van dit jaar meegezonden.

Hieronder het ontwerp van de omslag. Voor de pdf van de Movisie-uitgave, klik hier.

In 2020 schreef ik in opdracht van het LSA het essay Het DOGMA aanbesteden. Movisie vroeg mij een jaar geleden om hier een vervolg op te schrijven. Wat zou een alternatief zijn? Voor een deel van het sociaal domein (vooral al die werkzaamheden die verankerd zijn in een wijk of buurt) heb ik dat uitgewerkt in een nieuw essay: Ontsnappen aan aanbesteden. Buurten en wijken als vitale democratische arena’s dat (gratis) te downloaden is op de site van Movisie.

In het essay werk ik vier bouwstenen uit die de grondslag vormen voor een andere aansturing van het sociaal domein en de sociale basis: 1. Waardeer de betekenis van publieke plekken; 2. Neem bewoners serieus; 3. Herijk de professionele inzet; 4. Zie buurten als sociale ecosystemen. Zo bezien is er niet langer sprake van een aanbodmarkt, maar van een gebiedsgebonden logica die vraagt om publieke investeringen in de specifieke sociale infrastructuur. Daarmee ontsnappen we aan het aanbesteden en kunnen we in buurten en wijken de weg slaan naar duurzame verhoudingen tussen burgers, professionals, hun organisaties en lokale overheden. Dat komt niet alleen de continuïteit van het sociaal domein ten goede; het introduceert ook democratische arena’s waarin bewoners verantwoordelijkheid kunnen nemen voor andere grote maatschappelijke vraagstukken, zoals de energietransitie en de noodzaak van verduurzaming.

Download het essay hier of klik op de afnbeelding.