JOS VAN DER LANS - WEBLOG / TWITTER

Tijdens mijn politieke carrière als Eerste Kamerlid (1999-2007) was ik een van de eerste politici die in 2004 een eigen - tamelijk primitief - weblog begon. Eerst vooral vanwege mijn politieke activiteiten/meningen, maar in de loop der tijd steeds meer over mijn publicaties en publieke optredens als journalist en publicist. Zo werd het weblog een etalage voor iedereen die op hoogte wilde blijven van mijn gepubliceerde artikelen en columns, van gebeurtenissen waar ik bij ben geweest, van observaties die ik doe, van meningen die in mij opwellen, of van andere persoonlijke wetenswaardigheden.

Het is geen dagboek, maar wel een soort maandboek geworden, waar ik zelf regelmatig in terug blader om nog even na te gaan hoe het ook al weer zat.

Reacties worden op prijs gesteld. Stuur een email naar: info©josvdlans.nl

weblog - oktober 2022
Energiecommissie OHG en de Energiekraam
 
Mijn video-verslag van de feestelijke afronding van de Aankoop-Eester-Campagne
 
Podcast over feest ter gelegenheid van geslaagde aankoop Eester
Column Tijdschrift voor Sociale Vraagstukken - nr. 3 / 2022


Beledigende broccoli versus bezield paternalisme


Tijdens zijn Participatielezing eerder dit jaar bracht Tim S’Jongers preventiewerkers ten tonele die bij het voorlichten over gezonde voeding aan kinderen in het onderwijs uitleggen dat ze broccoli moeten eten vanwege de vitamine-opbouw. Voor Tim S’Jongers vormen deze preventiewerkers het levende bewijs van professionele minachting voor de ervaringswereld van kwetsbare mensen. Zeker als ze hun boodschap verkondigen zonder te weten dat de kinderen waartegen ze praten zonder ontbijt op school komen. Hij vindt dat stuitend. Het boekje dat van zijn lezing is gemaakt kreeg als titel mee: Beledigende broccoli.

S’Jongers weet waar hij over praat, zegt hij. Hij heeft in de nachtopvang in Antwerpen met verslaafde dakloze mensen gewerkt, terwijl hij overdag zes kilometer verder in de collegebanken zat voor zijn studie Politieke Wetenschappen. Hij fietste dus van een wereld-zonder-hoop naar een wereld-vol-hoop. Twee werelden van verschil. Dat contrast werd alleen maar pijnlijker toen S’Jongers in de vergaderkamers van het beleid terecht kwam, onder meer bij de Raad voor de Volksgezondheid en Samenleving. Daar ging het alleen maar ‘over’ mensen. Zo ontstond zijn missie om ervaringsdeskundigheid ‘articulatiemacht’ te geven in de wereld van het beleid.

Nu ken ik veel preventiewerkers die bezig zijn met onder meer obesitas-bestrijding, bewegen en gezonde voeding. Ze opereren behoedzaam, oriënteren zich op de achtergronden van de mensen, als het even kan nemen ze een ervaringsdeskundige mee, ze vertellen over gezondheidsrisico’s, maar schrijven niets voor. Want ze weten, preventieles nummer 1, dat het opdringen van kennis niet werkt. Ze proberen juist de eigen verantwoordelijkheid te voeden. Tot vervelends toe, denk ik wel eens, want de obesitas-bestrijding in ons land is vooralsnog niet bepaald succesvol te noemen.

Dus of de door Tim S’Jongers ten tonele gevoerde preventiewerkers voldoende bewijs zijn om een hele beroepsgroep te diskwalificeren, daar kan je zo je twijfels over hebben. Ik vrees dat hij een karikatuur nodig heeft om de wereldvreemdheid van de mensen-die-het-goed-bedoelen te bewijzen en om hun beledigende paternalisme aan de kaak te stellen. Het contrast tussen de broccoli-boodschappers en de persoonlijke ervaringen van S’Jongers is daarmee zo evident dat hij zonder uit te wijden over wat we al weten over de inzet van ervaringsdeskundigheid meteen kan doorstoten naar de definitieve oplossing. En die luidt: echt ontmoeten.

Willen we de kloof overbruggen dan moet de stem van de ervaring volgens hem overal gehoord en gewogen worden - in de beleidskamers, bij het formuleren van onderzoeksopdrachten, bij alles wat hen aangaat. Maar of dat echt gaat gebeuren, daar heeft hij duidelijk weinig vertrouwen in. Is het niet de arrogantie van de macht om het beter te weten? Willen de machtvollen echt ruimte maken?

Tim S’Jongers heeft dus nog een missie te gaan en ik wens hem natuurlijk alle succes. Ervaringsdeskundigheid als bron van kennis, als kritisch tegengeluid, ja als tegenmacht – het zet menig professionele praktijk op scherp en brengt een dimensie binnen die al te gemakkelijk wordt veronachtzaamd. Maar het gaat te ver om aan de hand van karikaturen een complete beroepsgroep te diskwalificeren. Of het beleid afhankelijk te maken van de zuiverheid van de verdrukte stem. Of niet te mogen praten over obesitas totdat alle kinderamoede is opgelost.

Laten we alsjeblieft wegblijven van dat ahistorische idee dat wie het niet aan den lijve heeft ervaren minder recht van spreken heeft. Zo’n beetje onze complete verzorgingsstaat is gebouwd op de inspanningen van mensen die het beste met hun medemensen voor hadden zonder er zelf onder te lijden. Dat deden ze uit de volle overtuiging dat er een beter en rijker leven mogelijk was. En ja, dat kan je paternalistisch noemen.

Maar ik denk dat zo’n overtuiging, dit bezielde paternalisme, in de strijd tegen obesitas behulpzamer is dan het massaal aan de tafel noden van obesen om over het beleid mee te praten. We hebben al genoeg praattafels in Nederland, laten we de ‘hooplozen’ in Nederland daar niet mee vermoeien. Laten we vooral echt wat gaan doen aan armoede, ongelijkheid en onrechtvaardigheid, maar hou op om beleidsinterventies zonder goedkeuringsstempel van ervaringsdeskundigen als beledigend en wereldvreemd te kijk te zetten. Daar is niemand mee gebaat.

Overigens: volgens chefkok Ramon Brugman (BinnensteBuiten) vinden vrijwel alle kinderen broccoli lekker.

Deze column verscheen in het Tijdschrift voor sociale vraagstukken, nr. 3/2022. Hier kan je de pdf downloaden.
Het Parool over aankoop Eester
Voorwoord Lexicon Nabijheid en sociaalwerk
Voor de vorige week verschenen Lexicon Nabijheid en sociaal werk had ik de eer om het voorwoord te mogen schrijven.
Ik heb het met veel plezier gedaan. Vooral, omdat het sociaal werk nogal uiteenlopend is, het varieert van jongerenwerk tot schuldsanering, van inrichtingwerk tot opbouwwerk, om maar wat verschillen te noemen. Wat verbindt al deze activiteiten? Nou, misschien het gegeven van nabijheid. Het sociaal werk opereert per definitie in de nabijheid vna mensen, is operationeel in de leefwereld. Dat hebben alle verschillende disciplines die eronder gerangschikt kunnen worden gemeen en dan loont het de moeite om daar uitgebreid over te reflecteren. Aldus de strekking van mijn voorwoord. Of de Lexicon dat ook waarmaakt, weet ik niet. Ik heb het Voorwoord geschreven zonder kennis te nemen van alle bijdragen die in dit ruim 200 pagina’s tellende boek zijn opgenomen. Maar dat kan een ieder zelf beoordelen, want het boek is gratis downloadbaar via de site van Movisie. Klik hier.

Wil je alleen het voorwoord lezen, dan kan je hier terecht.



Expositie even uit beeld
Vorig jaar op zaterdag 13 november presenteerde een kleine werkgroep van bewoners op een stenen pui van het winkelcentrum Brazilië in het Oostelijk havengebied een permanente expositie met zes grote panelen over de roemruchte geschiedenis van het havengebied. Het is een redelijk veel bekeken expositie. Je ziet er regelmatig mensen even bij stil staan. Maar vanaf vandaag kan dat dus niet meer. De kade gaat op de schop en de tentoonstellingsmuur bleek uitermate geschikt om daar de opslagplaats te maken. Nu maar hopen dat het onderhoud – naar goed Amsterdams gebruik – geen jaren in beslag neemt.
Impressie Documenta15 in Kassel


Klik op de afbeelding om mijn impressie van Dowumente22 in Kassel te lezen.
Campagne aankoop Eester is gelukt: bewoners brengen meer dan 4 ton bijeen.
Bericht Noord-Holland Nieuws, geplaatst op 1 oktober
Amsterdammers leggen geld bij elkaar om eigen buurtruimte te kopen

Als de Amsterdamse buurtruimte De Eester dreigt te verdwijnen doordat het pand te koop wordt gezet, trekken omwonenden de portemonnee. Zij willen het pand kopen om het succes van de plek in de wijk te kunnen continueren. De buurtcoöperatie is in 2016 opgericht met als doel de kracht van de wijk te bundelen en onderling op zoek te gaan naar oplossingen voor kleine en grote problemen. Zo is er de Eestermobiel, een auto met vrijwillige chauffeur die minder mobiele buurtbewoners van A naar B brengt en er zijn meer initiatieven.

Tussen de bomen bij de C. van Eesterenlaan in Amsterdam, wappert een kleurrijke vlag. Op de vlag staat met grote letters een tekst waarmee buurtbewoners worden opgeroepen om in de buurtcoöperatie van het Oostelijk Havengebied te investeren: ’Verrijk de buurt. Investeer in De Eester.’ Verderop in de straat staat een pand met op het linkerraam een thermometer met cijfers waarmee de stand van de donaties wordt aangeduid.
Het is het initiatief van buurtcoöperatie De Eester. Toen de groep te horen kreeg dat ze het pand dat zij huren van woonstichting Lieven de Key mogelijk moeten verlaten in verband met verkoop, bedacht een aantal bewoners een plan. Door middel van obligaties, giften en leenovereenkomsten van bewoners verwachten zij voor het eind van dit jaar het pand te kunnen kopen, voor een bedrag van 450.000 euro.

Plek van samenkomst
Het plan voor een buurtcoöperatie ontstond een aantal jaar geleden vanuit de wens van Meta de Vries. Ze wilde een plek en platform ontwikkelen waar buurtbewoners samenkomen om met elkaar te werken aan initiatieven die zorgen voor meer voorzieningen en verbinding in de wijk. Ze verzamelt enthousiaste medebewoners om zich heen en samen vormen zij de buurtcoöperatie. De behoefte aan ’een huis van de buurt’ blijkt groot. Met grote regelmaat kloppen buurtbewoners bij De Eester aan. "Het vult een onmisbare functie. Het is niet alleen een broedplaats, het draagt bovendien bij aan de cohesie van de samenleving."
Volgens Meta is de plek inmiddels niet meer uit de wijk weg te denken. Vanuit de Eester ontplooien zich tal van bewonersinitiatieven. "Alles gebeurt voor en door de buurt." De initiatieven variëren van de BuurtBel waar inwoners met hulpvragen terecht kunnen tot klusdiensten, vervoer voor minder mobiele inwoners en een telefooncirkel. "Alles gebeurt uit liefde voor de wijk."
De buurt ervaart de plek als verrijkend, vertelt Meta. Dat blijkt onder andere uit de hoeveelheid donaties. Inmiddels hebben ruim 350 buurtbewoners obligaties gekocht. Bovendien is voor meer dan 200.000 euro aan leenovereenkomsten afgesloten en kwamen er voor zo’n 1.000 euro aan giften binnen. "Alles wijst erop dat we het pand dit jaar nog kunnen aankopen. Het bedrag voor de aankoop is bereikt. Er is alleen nog extra financiering voor de verbouwing nodig."

Grote hoeveelheid donaties
Het zijn niet alleen de gebruikers die De Eester een warm hart toedragen. "Gisteravond belde een oudere dame aan die graag wilde doneren. Ze was zelf nooit bij ons geweest, maar had heel veel goede verhalen over ons gehoord op de buurtborrel."
Dat mensen uit liefde voor het initiatief massaal doneren, ontroert Meta. Net als de bewoners die meer naar elkaar omkijken en elkaar ondersteunen. De komende jaren wil zij de plek nog aantrekkelijker maken en verduurzamen. Ondertussen droomt zij verder en hoopt ze dat het initiatief altijd in beweging blijft en mensen zich aan De Eester en elkaar blijven verbinden.

Tip van De Vries:

"Als je iets wilt als inwoners en je spant je ervoor in, dan is alles mogelijk. Verdiep je in een aantal initiatieven die al gerealiseerd zijn en kijk wat je daarvan kan leren. Wacht niet af, maar neem het heft in eigen hand en zorg dat je de deskundigheid uit de samenleving haalt."
Kies een periode: december 2024
november 2024
oktober 2024
september 2024
augustus 2024
juli 2024
juni 2024
mei 2024
april 2024
maart 2024
februari 2024
januari 2024
december 2023
november 2023
oktober 2023
september 2023
augustus 2023
juli 2023
juni 2023
mei 2023
april 2023
maart 2023
februari 2023
januari 2023
december 2022
november 2022
oktober 2022
september 2022
augustus 2022
juli 2022
juni 2022
mei 2022
april 2022
maart 2022
februari 2022
januari 2022
december 2021
november 2021
oktober 2021
september 2021
augustus 2021
juli 2021
juni 2021
mei 2021
april 2021
maart 2021
februari 2021
januari 2021
december 2020
november 2020
oktober 2020
september 2020
augustus 2020
juli 2020
juni 2020
mei 2020
april 2020
maart 2020
februari 2020
januari 2020
december 2019
november 2019
oktober 2019
september 2019
augustus 2019
juli 2019
juni 2019
mei 2019
april 2019
maart 2019
februari 2019
januari 2019
december 2018
november 2018
oktober 2018
september 2018
augustus 2018
juli 2018
juni 2018
mei 2018
april 2018
maart 2018
februari 2018
januari 2018
december 2017
november 2017
oktober 2017
september 2017
augustus 2017
juli 2017
juni 2017
mei 2017
april 2017
maart 2017
februari 2017
januari 2017
december 2016
november 2016
oktober 2016
september 2016
augustus 2016
juli 2016
juni 2016
mei 2016
april 2016
maart 2016
februari 2016
januari 2016
december 2015
november 2015
oktober 2015
september 2015
augustus 2015
juli 2015
juni 2015
mei 2015
april 2015
maart 2015
februari 2015
januari 2015
december 2014
november 2014
oktober 2014
september 2014
augustus 2014
juli 2014
juni 2014
mei 2014
april 2014
maart 2014
februari 2014
januari 2014
december 2013
november 2013
oktober 2013
september 2013
augustus 2013
juli 2013
juni 2013
mei 2013
april 2013
maart 2013
februari 2013
januari 2013
december 2012
november 2012
oktober 2012
september 2012
augustus 2012
juli 2012
juni 2012
mei 2012
april 2012
maart 2012
februari 2012
januari 2012
december 2011
november 2011
oktober 2011
september 2011
augustus 2011
juli 2011
juni 2011
mei 2011
april 2011
maart 2011
februari 2011
januari 2011
december 2010
november 2010
oktober 2010
september 2010
augustus 2010
juli 2010
juni 2010
mei 2010
april 2010
maart 2010
februari 2010
januari 2010
december 2009
november 2009
oktober 2009
september 2009
augustus 2009
juli 2009
juni 2009
mei 2009
april 2009
maart 2009
februari 2009
januari 2009
december 2008
november 2008
oktober 2008
september 2008
augustus 2008
juli 2008
juni 2008
mei 2008
april 2008
maart 2008
februari 2008
januari 2008
december 2007
november 2007
oktober 2007
september 2007
augustus 2007
juli 2007
juni 2007
mei 2007
april 2007
maart 2007
februari 2007
januari 2007
december 2006
november 2006
oktober 2006
september 2006
augustus 2006
juli 2006
juni 2006
mei 2006
april 2006
maart 2006
februari 2006
januari 2006
december 2005
november 2005
oktober 2005
september 2005
augustus 2005
juli 2005
juni 2005
mei 2005
april 2005
maart 2005
februari 2005
januari 2005
december 2004
november 2004
oktober 2004
september 2004
augustus 2004